Słownik

efekt zachodzący wówczas, gdy wraz z uruchomieniem środków publicznych na realizację pewnych działań wzrasta również zaangażowanie sektora prywatnego w ich finansowanie. Efekt pożądany z punktu widzenia interwencji Funduszy strukturalnych.

efekt wywierany przez realizację programów współfinansowanych z Funduszy strukturalnych na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne. Instrumentem oceny efektu makroekonomicznego, stosowanym w Unii Europejskiej jest HERMIN.

kryterium ewaluacyjne porównujące wielkość nakładów na rzecz realizacji programu (np. finansowych, administracyjnych, ludzkich) z rzeczywistymi osiągnięciami.

jedna z Inicjatyw Wspólnotowych, w ramach której wsparcie kierowane jest dla projektów mających na celu współpracę transnarodową służącą promowaniu nowych sposobów zwalczania wszelkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy. Inicjatywa ta finansowana jest z Europejskiego Funduszu Społecznego (Communication from the Commission to the Member States of 14.04.2000 establishing the guidelines for the Community initiative EQUAL concerning transnational cooperation to promote new means of combating discrimination and inequalities in connection with the labour market [C(2000)853 – Official Journal C 127 of 05.05.2000] oraz Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions establishing the guidelines for the second round of the Community Initiative EQUAL concerning transnational co-operation to promote new means of combating all forms of discrimination and inequalities in connection with the labour market- "Free movement of good ideas").

jedna z zasad polityki spójności Unii Europejskiej, mająca na celu tworzenie takich samych szans oraz zapewnienie równego traktowania kobiet i mężczyzn we wszystkich aspektach życia społecznego, gospodarczego i przestrzennego.

sieć współpracy pomiędzy krajowymi instytutami zagospodarowania przestrzennego, która skupia się na obserwowaniu i analizie tendencji rozwoju terytorialnego i regionalnego w Europie poprzez finansowanie badań w zakresie zagospodarowania przestrzennego.

dokument definiujący obszary, w których należy podejmować działania obejmujące: kształcenie i szkolenie w zakresie przedsiębiorczości; zmniejszone koszty i łatwiejsze rozpoczęcie działalności; sprawniejsze ustawodawstwo i lepsze przepisy; dostępność szkoleń; szerszą działalność wychodzącą poza jednolity rynek; kwestie opodatkowania i finansów; zwiększenie możliwości technologicznych małych przedsiębiorstw; rozwijanie silniejszej i skuteczniejszej reprezentacji interesów małych przedsiębiorstw na szczeblu UE i poszczególnych państw. Jako efekt nowego celu strategicznego UE, wyznaczonego w 2000 r. w Lizbonie na najbliższe dziesięciolecie, tj. stworzenia opartej na wiedzy najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki na świecie, wśród działań priorytetowych wymienia się stworzenie sprzyjających warunków umożliwiających powstawanie i rozwój firm innowacyjnych, szczególnie wśród MSP (Annex III of the Conclusions of the Presidency of the Santa Maria Da Feira European Council of 19 and 20 June 2000).

studium perspektyw rozwoju i zagospodarowania terytorium Unii Europejskiej, sporządzone przy szerokim udziale państw członkowskich, obejmujące także obszar krajów stowarzyszonych, przyjęte w Poczdamie w 1999 r. Dokument ten nie ma charakteru obligatoryjnego, jednak pełni ważną rolę opiniotwórczą w sferach administracji i biznesu oraz programowania średniookresowego w Unii Europejskiej.

jej głównym celem jest współpraca w dziedzinie rozwoju energii atomowej państw członkowskich.

została utworzona przez te same państwa, które utworzyły Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (tj. Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Republikę Federalną Niemiec i Włochy). Traktat w sprawie utworzenia EWG (tzw. Traktat Rzymski) podpisano w Rzymie, równocześnie z traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, tj. 25 marca 1957 r. Wszedł on w życie 1 stycznia 1958 r. Od 1 listopada 1993 r., kiedy to wszedł w życie Traktat o Unii Europejskiej, nazwa „Europejska Wspólnota Gospodarcza” uległa zmianie na „Wspólnota Europejska”, gdyż obejmuje ona także dziedziny pozagospodarcze.

dotyczy utworzenia wspólnego rynku węgla i stali. Jej Traktat założycielski podpisały: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec i Włochy. Wszedł on w życie 25 lipca 1952 r.

bank z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, otwarty przez szefów ówczesnej 15 krajów Unii Europejskiej w czerwcu 1998, kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro. Do jego zadań należy przede wszystkim: zarządzanie rezerwami walutowymi państw członkowskich, ustalanie poziomu stóp procentowych w strefie euro, przeprowadzanie operacji dewizowych i dbanie o sprawne działanie systemów płatniczych, decydowanie o emisji banknotów euro. Europejski Bank Centralny pełni również funkcje doradcze: może wyrażać opinię wobec organów UE i organów narodowych w kwestiach należących do zakresu jego kompetencji, jest on niezależny od jakichkolwiek wpływów politycznych.

Bank powołany na mocy Traktatu Rzymskiego ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Będąc finansowym ramieniem Unii Europejskiej, Bank posiada osobowość prawną oraz finansową niezależność. Bank jest zarządzany przez własne struktury decyzyjne (w skład których wchodzi przedstawiciel Komisji Europejskiej). Statut Banku w formie protokołu został dołączony do Traktatu Rzymskiego i stanowi jego integralną część oraz posiada taką samą moc prawną jak sam Traktat. Bank zajmuje się m.in. finansowaniem w formie pożyczek projektów inwestycyjnych zgodnych z szeroko pojętymi celami UE sprzyjającymi zrównoważonemu rozwojowi Unii głównie w sektorze publicznym i prywatnym, w transporcie, telekomunikacji, przemyśle, sektorze energetyki, turystyce, a ostatnio także w sferze ochrony zdrowia i nauki. Bank udziela również gwarancji na przedsięwzięcia inwestycyjne oraz administruje środkami powierzonymi przez państwa członkowskie. Z dniem 1 maja 2004 r. w poczet członków Banku zostało przyjętych dziesięć Nowych Państw Członkowskich Unii Europejskiej, w tym Polska.

międzynarodowa organizacja finansowa utworzona w 1991 r., z siedzibą w Londynie. Członkami EBOiR jest 60 państw oraz Komisja Europejska i Europejski Bank Inwestycyjny. Celem EBOR jest finansowe wsparcie przemian gospodarczych zmierzających do budowy otwartej gospodarki rynkowej w państwach Europy Środkowej i Wschodniej (także w państwach byłego ZSRR). Warunkiem udzielenia pomocy jest rozwój demokracji i poszanowanie praw człowieka w danym państwie. Kredyty EBOiR mogą być przekazane zarówno podmiotom publicznym (np. rządom, administracji samorządowej), jak i podmiotom prywatnym.

powstał w 1994 roku jako spółka typu joint-venture z trzema udziałowcami: Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, Komisją Europejską oraz innymi instytucjami finansowymi. Głównym zadaniem EFI jest wspieranie i tworzenie wzrostu małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) poprzez instrumenty ryzyka kapitałowego i gwarancje, używając własnych funduszy jak również środków powierzonych mu w ramach mandatów EBI i UE. EFI działa niezależnie jak podmiot komercyjny na warunkach rynkowych. EFI nie jest instytucją udzielającą kredytów bezpośrednio ani nie może przyznawać lub zarządzać grantami dla małych i średnich przedsiębiorstw. Ponadto EFI nie inwestuje bezpośrednio, ale za pośrednictwem instytucji finansowych, którym całkowicie powierzono zadanie.

fundusz wchodzący w skład Funduszy strukturalnych, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej. Współfinansuje on realizację Celów 1. i 2. Polityki strukturalnej Unii Europejskiej. W szczególności fundusz ten udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi infrastruktury, lokalnym inicjatywom rozwojowym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 lipca 2004 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego).

Urząd Statystyczny Wspólnoty Europejskiej (usytuowany w Luksemburgu) zapewnia kompleksową obsługę instytucji unijnych i obywateli UE w zakresie informacji statystycznej. Gromadzi dane z krajów członkowskich i kandydujących, opracowuje i udostępnia oficjalne statystyki, spełniające standardy jakości, obiektywności, niezależności naukowej i tajemnicy statystycznej. Współpracuje z krajowymi urzędami statystycznymi w zakresie rozwoju statystyki.

ocena/oszacowanie jakości (stopnia) realizacji programu (tzn. jego faktycznych rezultatów) w stosunku do wcześniejszych założeń (tzn. oczekiwanych efektów). W przeciwieństwie do monitorowania lub kontroli ewaluacja odnosi się do efektów długoterminowych (oddziaływania). Zasadniczym celem ewaluacji jest stałe ulepszanie skuteczności i efektywności programów realizowanych przez władze publiczne. Przeprowadzana jest w celu osiągnięcia pozytywnych efektów społecznych i gospodarczych związanych bezpośrednio z danym programem oraz zwiększania przejrzystości i promowania działań podejmowanych przez władze publiczne. Ewaluacja jest wykonywana jako: ewaluacja wstępna, ewaluacja w połowie okresu realizacji oraz ewaluacja końcowa.

ewaluacja dokonywana po zakończeniu realizowanego programu operacyjnego, której głównym celem jest określenie jego długotrwałych efektów, w tym wielkości zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy. Głównym celem ewaluacji końcowej jest przede wszystkim dostarczenie informacji na temat długotrwałych efektów, powstałych w wyniku wdrażania danego programu, wraz ze sformułowaniem wniosków dotyczących kierunku polityki strukturalnej. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju rozszerza stosowanie tego narzędzia także w stosunku do programów operacyjnych finansowanych wyłącznie z publicznych środków krajowych.

ewaluacja przeprowadzana przed rozpoczęciem realizacji programu operacyjnego. Jej podstawowym zadaniem jest zweryfikowanie długoterminowych efektów wsparcia, zawartych w przygotowanych dokumentach programowych. Zasadniczym celem ewaluacji wstępnej jest zwiększenie jakości dokumentów programowych poprzez udział w procesie programowania podmiotu niezależnego od instytucji programującej. Ewaluacja wstępna ma zapewnić, iż środki przeznaczane na realizację polityki zmniejszania różnic w poziomie rozwoju pomiędzy poszczególnymi regionami Unii Europejskiej zostaną wykorzystane w sposób gwarantujący osiągnięcie najlepszych efektów. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju rozszerza stosowanie tego narzędzia także w stosunku do programów operacyjnych finansowanych wyłącznie z publicznych środków krajowych.

podstawowe narzędzie stosowane w polityce strukturalnej Unii Europejskiej. Przedmiotem ewaluacji globalnej jest cały program operacyjny realizowany z udziałem wkładu finansowego Wspólnoty. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju rozszerza stosowanie tego narzędzia także w stosunku do programów operacyjnych finansowanych wyłącznie z publicznych środków krajowych.

ewaluacja dokonywana w trakcie realizowania programu. Jej celem jest oszacowanie stopnia osiągnięcia zakładanych celów w świetle wcześniej przeprowadzonej ewaluacji wstępnej, zwłaszcza pod względem dostarczonych produktów i osiągniętych rezultatów oraz określenie trafności zamierzeń w stosunku do aktualnych trendów społeczno-gospodarczych. Wyniki ewaluacji okresowej służą ewentualnym modyfikacjom dokumentów programowych. Dostarczone za jej sprawą informacje powinny być wykorzystane przy przygotowaniu programu w następnym okresie programowania. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju rozszerza stosowanie tego narzędzia także w stosunku do programów operacyjnych finansowanych wyłącznie z publicznych środków krajowych.